ДАР БОРАИ ТОҶИКИСТОН

 Номи  расмӣ:  Ҷумҳурии Тоҷикистон

Мавқеъи ҷуғрофии Ҷумҳурии Тоҷикистон: ‒ Осиёи Марказӣ, дар ғарб ва шимол бо ҷумҳуриҳои Узбекистон ‒ 910 км, Қирғизистон ‒ 630 км, аз ҷануб бо Афғонистон‒ 1030 км, аз шарқ бо Чин ‒ 430 км. Дарозии умумии сарҳадҳо 3000 километрро ташкил медиҳад. Тоҷикистон аз рӯи табиати як кишвари кӯҳӣ буда, баландии мутлақаш  аз 300 то 7495 метр буда, 93 дарсади қаламрави онро кӯҳҳои ба баландтарин системаҳои кӯҳии Осиёи Марказӣ, Тиёншон ва Помир мансубанд.

Дар бораи Тоҷикистон. 

Забон:  ‒ Тоҷикӣ

Асъор: ‒ Сомонӣ (1 доллари ИМА = 11.30 сомонӣ, моҳи январи 2022 с)

Рамзи телефони кишвар:  +992

Соатбайъ – минтақаи вақт (часовой пояс):  ‒  UTC+5:00

Ченаки вазн: ‒ Системаи метрӣ

Давраи андоз: ‒  Тақвимӣ (Календарӣ)

Захираҳои табиӣ: ‒ алюминий, ангишт, нефт, гази табий, оҳан, руҳ, сурма, симоб, тилло, нуқра, тин, волфрам, бор, намак, карбонатҳою флюорит, сангҳои қиматбаҳо ва нимқиматбаҳо ва ғайра.

 Идҳо дар Тоҷикистон

• 1 январ – Соли нав
• 23 феврал – Рӯзи артиши миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон
• 8 марта – Рӯзи модарон
• 21 март – Наврӯз
• 1 мая – Рӯзи байналхалқии якдилии меҳнаткашон
• 9 май – Рӯзи Ғалабаи халқҳо дар Ҷанги Бузурги Ватании солҳои 1941—1945
• 27 июн – Рӯзи ваҳдати миллӣ ва ризоиятӣ  миллӣ
• 9 сентябр – Рӯзи истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон
• 5 октябр – Рӯзи забони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
• 6 ноябр – Рӯзи Конститутсияи Ҷумҳурии  Тоҷикистон
• 16 ноябр – Рӯзи Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон
• 24 ноябр – Рӯзи Парчами давлатии Тоҷикистон
• Иди Рамазон – ҳар сол 1 рӯз (тибқи тақвим)
• Иди Қурбон – 1 рӯз ҳар сол (мувофиқи тақвим)

Иқлим – Аз рӯи хусусиятҳои релеф ва ҷойгиршавӣ дар қаъри Осиёи Миёна дар Тоҷикистон иқлими тези континенталӣ ҳукумфармост. Аммо дар баъзе ноҳияҳои ҷумҳурӣ онро суптропикии дохилӣ номида мумкин аст. Дар ҳамвориҳои наздикии Душанбе ва Хуҷанд иқлими нисбатан муътадил, тобистони гарму хушк ва дар Душанбе зимистон боришоти зиёд меборад, дар шимоли кишвар бошад, дар Хуҷанд зимистон барф  кам меборад. Аз тарафи дигар, аз сабаби он, ки 93% ҳудуди Тоҷикистон дар баландии 1000 метр аз сатҳи баҳр ҷойгир аст, дар фасли зимистон дар куҳҳои аз 3000 метр боло иқлими қутбӣ амал менамояд. Моҳи январ дар Тоҷикистон ҳарорати миёна аз 0ºС дар ҳамвориҳо то – 20 ºС дар куҳҳо. Дар моҳи июл ҳарорати миёна дар ҳамвориҳо 30 ºС, дар куҳсор аз 0 то +15 ºС (вобаста ба баландӣ).

Сохтори сиёсӣ

Ҷумҳурии Тоҷикистон  –  давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, ягона ва сермиллат мебошад. Тоҷикистон сиёсати хориҷӣ ва дохилиро мустақилона амалӣ намуда, афзалияти меъёрҳои аз ҷониби умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалиро мустақилона амалӣ намуда, афзалияти меъёрҳои аз ҷониби умум эътирофшудаи ҳуқуқи байналмилалиро эътироф намуда, субъекти комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳони мебошад. Тибқи Конститусияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳукумати давлатӣ шакли президентӣ дорад. Ҳокимияти давлатӣ дар ҷумҳурӣ ба принсипи тақсимшавӣ ба ҳокимияти қонунгузор, иҷроия ва судӣ асос меёбад. Ҳар кадоми ин мақомот дар доираи ваколатҳои худ мустақилона амал мекунанд.

Ҳокимияти қонунгузор

Мақоми олии намояндагӣ ва қонунгузори Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси Олӣ  – Парлумони Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Маҷлиси Олӣ аз ду Маҷлис  –  Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагон иборат буда, ба мӯҳлати панҷ сол интихоб мешавад. Маҷлиси намояндагон дар асосӣ ҳуқуқи интихоботи умумӣ, баробар ва мустақим бо овоздиҳии пинҳонӣ интихоб шуда, дар асоси доимӣ ва касбӣ фаъолият мекунад.

Ҳокимияти иҷроия

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мақоми ҳокимияти иҷроияи давлатӣ мебошад. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро дар асоси Констутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон», дигар қонунҳо, қарорҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳо ва фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст. Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Президент мебошад.

Ҳокимияти судӣ

Ҳокимияти судиро Суди конститусионӣ, Суди Олӣ, Суди Олии иқтисодӣ, Суди ҳарбӣ, инчунин судҳои Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявӣ амалӣ мегардонанд. Ҳокимияти судӣ мустақил буда, ҳуқуқу озодиҳои инсон, манфиатҳои давлат, ташкилоту муассисаҳо, қонун ва адолатро ҳимоя мекунад. Ташкил ва тартиби фаъолияти судҳоро Қонуни конститутсионӣ муайян мекунад. Муҳлати ваколати судяҳо 10 сол аст. Раис, муовинони раис ва аъзои Суди конститутсионӣ, Суди олӣ ва Суди Олии иқтисодӣ аз ҷониби Маҷлиси Олӣ бо пешниҳоди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамаи судяҳои дигар аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин карда мешаванд. Судяҳо дар фаъолияти худ мустақил буда, танҳо ба Конститутсия ва қонун итоат мекунанд.

Тоҷикистон –  ин ёдгориҳо ва ганҷҳои бостонии Роҳи бузурги абрешим, “Боми ҷаҳон” – Помир, кӯли Қарокӯл, чашмаҳои шифобахш ва маъданӣ мебошад. Душанбеи гарм, баромадан ба қуллаи Исмоили Сомонӣ ва дусад ресепти оши палав – ин ҳама Тоҷикистон аст.

Тоҷикистон – сарзамини қуллаҳои баланд, пиряхҳои пуриқтидор, дарёҳои пурталотуми босуръат, кӯлҳои зебои нотакрор, набототи гуногуни нотакрор ва ҳайвоноти нодир мебошад. Маҳз манзараи кӯҳистонӣ, фарш ба ошёна аст, ки асолат ва нотакрор будани табиати Точикистонро муайян мекунад. Дар республика дар давоми якуним соати парвоз аз гармои тоқатфарсои водии Вахш ба сардии арктикии барфҳои абадии Помир дохил шудан мумкин аст.

Яке аз қадимтарин кишварҳои ҷаҳон, Тоҷикистони рангоранг, гарм ва пурасрор, бо суръат афзоиши сайёҳонро эҳсос мекунад. Сабабҳои ин маълум аст: дар ин ҷо бисёр манзараҳои бостонӣ мавҷуданд – ҳадди ақалл ёдгориҳои тамаддуни зардуштии Суғдиёна, шаҳрҳои афсонавии Роҳи бузурги абрешим, таомҳои гуногун ва болаззат ва либосҳои зебои миллӣ ва пӯшокҳо.